cash. Son dönemde “banka hesap hareketleri” odaklı vergi incelemelerinin sayısı giderek artmaya başladı. Bu şekilde; banka hesaplarındaki para hareketlerinin nedeni, kayıt dışı işlemlerin tespiti ve vergilendirilmesi kadar herhangi bir sorun veya garipsenecek bir durum bulunmuyor. Çünkü, Maliye, 5 yıllık tarh zamanaşımı süresi içerisinde kişiler ve vergi mükellefleri hakkında her zaman vergi incelemesi yapma hakkına sahip. Ancak, son aylarda yapılan banka hesap hareketleri odaklı vergi incelemelerinde, hakkında vergi incelemesi yapılanlar alışılmışın dışında bir durumla karşı karşıyalar. Son dönem vergi incelemelerinde yeni bir suç revaçta!Banka hesap hareketleri odaklı vergi incelemelerinde son dönemde, yeni bir suç revaçta. Haklarında bu tür vergi incelemesi yapılanlar, hayatlarında ilk defa duydukları bir suç ile karşı karşıya kalıyorlar. Şimdi bu suçun ne olduğunu merak ediyorsunuz değil mi? Hemen söyleyelim, “Banka Hesaplarının 3. Şahıslara Kullandırılması Suçu”.Bu suç hangi durumlarda söz konusu oluyor? Bu suç, banka hesap hareketleri odaklı vergi incelemelerinde, Vergi Müfettişleri tarafından tespit ediliyor. Genellikle yasa dışı ve/veya kayıt dışı çalışan kişi ve şirketler, başta kendi yanında çalıştırdıkları kişiler olmak üzere arkadaşları veya yakın çevresindeki kişiler üzerine bankalarda hesap açtırarak, kayıt dışı hasılatlarını bu hesaplar üzerinden tahsil ediyorlar, bu kapsamdaki ödemelerini söz konusu hesaplardan gerçekleştiriyorlar. Adlarına banka hesabı açtırıp 3. şahıslara kullandıran bu kişiler vergi mükellefi olmadıkları halde, banka hesaplarına önemli miktarlarda para giriş - çıkışları olabiliyor. İşin ilginç yanı, bu para hareketleri kendilerinin bilgisi dahilinde veya haricinde gerçekleşebiliyor. MASAK, bu konuda Vergi Denetim Kurulu VDK ’nu uyardı!Son 1 yıla kadar gerçekleştirilen banka hesap hareketleri odaklı vergi incelemelerinde, banka hesaplarını başkalarına kullandıran kişilere değil, bu parasal hareketleri asıl gerçekleştiren kişi ve şirketler adına cezalı vergi tarhiyatları yapılıyordu. Yani, vergilendirme işlemlerinde geçerli bulunan “işlemlerin gerçek mahiyetinin esas olması” ilkesinden hareketle, adlarına açtırdıkları banka hesaplarını belirtilen şekilde başkalarına kullandıran kişilerle ilgili olarak herhangi bir işlem MASAK bu konuda VDK’yı uyararak, banka hesap hareketleri odaklı vergi incelemelerinde “Banka Hesaplarının 3. Şahıslara Kullandırılması Suçu”nun gözardı edilmemesini, bu tespitlere dayanılarak düzenlenecek raporların kendilerine gönderilmesini suç yeni mi ihdas edildi?Hayır, bu suç yeni ihdas edilmedi. Aslında, 2006 yılından bu yana tam tamına 14 yıldır var, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 15. maddesinde yer alıyor, ancak bugüne kadar pek uygulanmıyordu. 5549 sayılı Kanun’daki düzenleme ne diyor?5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 15. Maddesinde yer alan düzenleme ve gerekçesi ise şu şekilde“Başkası hesabına işlem yapıldığının beyan edilmemesi MADDE 15 – 1 Yükümlüler nezdinde veya aracılığıyla yapılacak kimlik tespitini gerektiren işlemlerde, kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket eden kimse, bu işlemleri yapmadan önce kimin hesabına hareket ettiğini yükümlülere yazılı olarak bildirmediği takdirde altı aydan bir yıla kadar hapis veya beşbin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır.”“GEREKÇE Maddeyle yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığı ile yapılan işlemlerde, işlemin esas sahibinin kimliğinin gizli tutulmasının önlenmesi amaçlanmıştır. Kişilerin kendi adına ve fakat başkası hesabına işlem yapması ancak bunu gizlemesi durumunda, kimlik tespit yükümlülüğü ile hedeflenen amaca tam olarak ulaşılamamaktadır. Bu nedenle işlemi yapan kişinin başkası hesabına hareket etmesi halinde bu durumu yükümlülere yazılı olarak bildirmesi, aksi takdirde cezalandırılması hüküm altına alınmıştır.”Neden bir anda gündeme geldi?Bu suç, yukarıda da ifade edildiği üzere MASAK’ın uyarısı üzerine gündeme geldi. O tarihten bu yana da, banka hesap hareketleri odaklı vergi incelemelerinde dikkate alınmaya başlandı. Bugüne kadar adlarına açtırdıkları banka hesaplarını başkalarına kullandırıp da, böyle bir suçtan haberi olmayanlar ise, tam olarak şoka girdi! Bu suçu işleyenler hakkında hangi işlemler yapılıyor?Bu suçu işlediği tespit edilenlerle ilgili olarak yapılacak işlemler; vergisel ve MASAK mevzuatı yönünden yapılacak işlemler olmak üzere ikiye ayrılıyor1- Banka hesap hareketleri odaklı vergi incelemelerini yapan Vergi Müfettişleri, bu suçu işlediğini tespit ettiği mükelleflerle ilgili olarak, geçmişe dönük olarak vergi mükellefiyeti tesis ettirerek, hesap kullandırma işini yüzde 1 – 2 arasında değişen oranlarda komisyon karşılığında yaptıkları gerekçesiyle bir rapor hazırlayıp, bu komisyon tutarları üzerinden geçici vergi, gelir vergisi ve KDV tarh edilmesini istiyorlar. Banka hesaplarını bu şekilde başkanlarına kullandıran kişiler, ciddi vergi tarhiyatları ve cezaları ile karşı karşıya kaldılar, kalmaya da devam ediyorlar. 2- Tabi konu, sadece vergi tarhiyatı ve cezası ile bitmiyor. Bir de olayın cezai boyutu Vergi Müfettişleri, banka hesaplarını başkalarına kullandırma suçunu işleyen kişilerle ilgili olarak 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 15. Maddesi kapsamında işlem yapılabilmesini teminen bir görüş ve öneri raporu düzenleyerek MASAK’a gönderiyorlar. 4- MASAK, bu görüş ve öneri raporu çerçevesinde gerekli değerlendirmeleri yaparak, bu suçu işleyenler hakkında Cunhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda Açılan davalar sonucunda, altı aydan bir yıla kadar hapis veya beşbin güne kadar adlî para cezası bu suçtan kurtulmak mümkün mü?Evet, bu suçtan kurtulmak çok kolay. Bu konuya sözü edilen 15. maddede açıkça yer veriliyor. Banka hesaplarını başkalarına kullandıranlar, bu durumu başlangıçta bankalara bildirdiği takdirde bu suçu işlememiş oluyor ve herhangi bir ceza ile karşı karşıya kalmıyor. Nasıl çok basit değil mi?Pabuç pahalı, dikkat etmekte fayda var!Adınıza açtırdığınız banka hesaplarını başkalarına kullandırmak son derece tehlikeli ve bir o kadar da riskli. İyi niyetle veya bilerek banka hesaplarınızı başkalarını kullandırırsanız, ciddi tutarlarda cezalı vergi tarhiyatları ve hapis cezası ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Çünkü, Kanunları bilmemek mazeret sayılmıyor, suçu ortadan kaldırmıyor. Pabuç pahalı, bu konuda dikkat etmekte fayda var. Ortaklar Cari Hesabı Rüknettin KUMKALE Yeminli Mali Müşavir [email protected] MAKALENİN İÇİNDEKİ BAŞLIKLAR Ortaklar Cari Hesabına Genel Yaklaşım Ortakların İşletmeye Olan Borçları Ortakların İşletmeden Olan Alacakları Limited Şirket Ortağının Borçları Ve Yükümlülükleri Sermaye Koyma Yükümlülüğü Ek Ödeme Yükümlülüğü Yan Edim Yükümlülüğü Ek Ödemelere ödeme yapılıp yapılmayacağı Anonim Şirket Ortağının Borçları Ve Yükümlülükleri Sermaye Koyma Yükümlülüğü Türk Ticaret Kanunu’nun Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı Başlıklı 358. Maddesi, Türk Ticaret Kanunu’nun Yönetim Kurulu Üyeleri Ile Ilgili Şirketle Işlem Yapma, Şirkete Borçlanma Yasağı Başlıklı 395. Maddesi, Şirket Yöneticilerine Yapılacak Hakkı Huzur, Ücret, İkramiye, Prim Ödemeler Şirketler Tarafından Ödenecek Kâr Payı Avansı Kâr payı avansı dağıtım şartları Şirket genel kurulunca alınacak kararın içeriği Dağıtılacak kâr payı avansı tutarı ve hesaplanması Kâr payı avansı ödemeleri Kâr payı avansı işlemlerinde yönetim organının görevleri Şirketler Tarafından Ödenecek Kâr Payı Ortakların Şirketle Borç – Alacak İlişkisinin Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Değerlendirilmesi Örtülü Sermaye Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı Ortaklar Cari Hesabına Adat Uygulanması Ve Vergisel Boyutu Ortaklardan Alacaklara Adat Uygulanması Ortaklara Borçlara Adat Uygulanması Sonuç 1-Ortaklar Cari Hesabına Genel Yaklaşım Her şeyden önce belirtmeliyiz ki, Ortaklar Cari Hesabını kullanırken, ortaklar tarafından şirkete borçlanılırken ya da alacaklandırılırken Kurumlar Vergisi Kanunu’ndaki ve Türk Ticaret Kanunu’ndaki konu ile ilgili hükümleri bir arada düşünmek, değerlendirmek ve buna göre hareket etmekte yarar vardır. Türk Ticaret Kanunu’nun bulunan Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz. Hükümlerine göre pay sahipleri, şirketin serbest yedek akçelerinin ve kârının toplamı geçmiş yıl zararlarını karşılayan bir durumda ise şirkete borçlanabileceklerdir. Bu maddede şirkete borçlanmanın söz konusu şartlar dahilinde ne miktarda olacağı, sınırının ne olacağı belirtilmemektedir. Bunun yanında, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Örtülü Sermaye Başlıklı 12/1. Maddesine göre Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır. Ayrıca, gene Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı başlıklı 13/1 Maddesinde; Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir. Hükmü bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen hususlar ışığında, Türk Ticaret Kanunu’ndaki hükümler ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12 ve 13. Maddelerini beraber düşünerek hareket etmek gerekmektedir. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile tek kişilik Anonim ve Limited Şirket uygulamasının getirilmesinin nedeni, eski kanun hükümlerine göre, aslında tek kişinin sahip olduğu bu şirketlerde kanunun mecbur tuttuğu ortak adedini tamamlamak için şirketle ilgili olmayan kişilerin ortak edilmesi olduğu hepimizin malumudur. Şirketle ilgisi olmayan kişilerin ortak yapılması sonucunda bu kişilerin özellikle kamu borçlarından dolayı mağdur oldukları da bilinmektedir. Kanun koyucu bu sakıncaları gidermek ve gerçeği yansıtması açısından tek kişi ortaklı Limited ve Anonim Şirket uygulamasını getirmiştir. Türkiye’de bulunan Limited şirketlerin çok büyük bir çoğunluğu şahıs şirketi konumundadır. Bunun yanında Anonim Şirket olarak kurulmuş olmasına karşın bu şirketlerinde şahıs şirketi konumunda oldukları bilinmektedir. Ayrıca, yurdumuzdaki bütün şirketlerin hemen hemen çoğunluğu da aile şirketidir. İşte bu manzara çerçevesinde, Yurdumuzda ticari hayatın bir kanun çerçevesinde işlemeye başlamasından bu yana şirketin büyük ortağının, şirketini şahıs işletmesi gibi işletme arzusu özellikle Ortaklar Cari Hesaplarının kullanılmasına yol açmakta ve bu da özellikle Vergi Kanunlarımız açısından büyük sakıncalar doğurmaktadır. Bu uygulamanın meslektaşlarımızı da çoğu zaman zor duruma düşürdüğü ise ayrı bir gerçek. Ayrıca, Konumuz dışı olmasına rağmen, değinmeden edemeyeceğim bir husus işletmenin büyük ortağının şirketini şahıs işletmesi gibi işletme arzusu, bu işletmenin kurumsallaşmasının önünde bir engel olarak durmaktadır. Bu da Aile Şirketlerinin neden uzun ömürlü olmadıklarının ve kurumsallaşamadıklarının bir sebebidir. Ancak çok iyi bilindiği üzere ticari hayatımızda hakiki kişi ve tüzel kişi bulunmaktadır. Hakiki kişi ve tüzel kişinin ayrı ayrı kişilikleri bulunmaktadır. Tüzel kişilerin şirket sahibinden veya büyük ortağından ayrı bir kişiliği bulunmaktadır. Bu tüzel kişiliğin ayrı bir ticaret sicil numarası ve vergi numarası vardır. Yani sözün kısası büyük ortağı veya % 100’ne sahip bulunduğu bir Tüzel Kişinin, büyük ortağından ayrı bir kişiliği bulunmaktadır. Yani sözün kısası, bir şirketin % 100 payına sahip ortağından ayrı bir kişiliği bulunmaktadır. Diğer anlatımla, şirket ayrı bir kişiliğe, bu şirketin % 100 paylarına sahip kişinin ise ayrı bir kişiliği bulunmaktadır. Ve vergi Kanunları ile Türk Ticaret Kanunu, patronundan, şirketinin kişiliğine saygı duymasını istemektedir. Bunun yanında ticari hayatımızda yukarıda sözünü ettiğimiz gerçek hiç dikkate alınmadan ve şirket sahibi şirketinin ayrı bir kişiliğe sahip olduğunu unutarak veya işine gelmediği için, şirketin parasını istediği gibi kullanma yoluna gitmektedir. Şirketin parasının şirketin işleri için kullanılması ile şirket sahibinin özel hayatı için kullanmasını biri birinden ayırmak gerekmektedir. Ticari hayatımızda huzur hakkı uygulaması oturmamıştır. Halbuki şirket yöneticisine ödenecek huzur hakkı, ücret, prim ve bunun gibi ödemeler ile soruna çözüm bulunabilir. Şirket ortağı şirketin bütün parasını kendi özel parası gibi görerek harcamaya kalkması durumunda ortaklar cari hesaplarının işlemesi sonucunu ortaya çıkmaktadır. Limited Şirketlerde bundan sonraki paragraflarda inceleyeceğimiz üzere, ek ödene, yan edim yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu yükümlülükler limited şirketi şahıs işletmesi görünümüne yaklaştırıcı hükümlerdir. Hatta, Türk Ticaret Kanunu’nun Yan Edim Yükümlülüğü başlıklı 606. Maddesinin gerekçesinde, Yan edim yükümlülükleri limited şirketin bir taraftan kişisel ögelerden oluşabilen yanını ortaya çıkaran diğer taraftan onu, kooperatife yaklaştıran bir kurumdur. Yan edimler de esas sermaye payına bağlıdır. İfadeleri bulunmaktadır. Bu ifadelerden de anlaşılacağı üzere kanun koyucu Limited Şirket müessesesini şahıs işletmesi gibi görme eğilimindedir. 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un “Limited şirketlerin amme borçları” başlıklı 35. maddesindeki; “Limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar. Ortağın şirketteki sermaye payını devretmesi halinde, payı devreden ve devralan şahıslar devir öncesine ait amme alacaklarının ödenmesinden birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu tutulur. Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu tutulur. Hükümlerde de kanun koyucunun limited şirketleri şahıs işletmesi olarak gördüğünü anlayabiliriz. Aslında da ticari hayatın işleyişi içinde limited şirketler şahıs işletmesi gibi işletilmektedir. Limited Şirketin, Ticaret Kanunu’muza göre bir sermaye şirketi olması, ortağının ve şirketin ayrı kişiliklere sahip olması, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12 ve 13. Maddelerinde yer alan Örtülü Sermaye ve Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri limited şirketin bir sermaye şirketi gibi işletilmesi gerektiğini, onun şahıs işletmesi olmadığını göstermektedir. Bilindiği üzere uygulamakta olduğumuz Tek Düzen Hesap Planında 4 adet Ortaklar cari hesabı bulunmaktadır. a 131. Ortaklardan Alacaklar Hesabı Ortakların işletmeye olan kısa vadeli borçlarının izlendiği hesaptır. Bu hesapta ortağın şirketten çekmiş olduğu ve kısa vadede ödeyeceği düşünülen paralar bulunmaktadır. b 231. Ortaklardan Alacaklar Hesabı Ortakların işletmeye olan uzun vadeli borçlarının izlendiği hesaptır. Bu hesapta ortağın şirketten çekmiş olduğu ve uzun vadede ödeyeceği düşünülen paralar bulunmaktadır. c 331. Ortaklara Borçlar Hesabı İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara ferdi işletmelerde işletme sahibine borçlu bulunduğu kısa vadeli tutarların izlendiği hesaptır. d 431. Ortaklara Borçlar Hesabı İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara ferdi işletmelerde işletme sahibine borçlu bulunduğu uzun vadeli tutarların izlendiği hesaptır. 2- Ortakların İşletmeye Olan Borçları/İşletmenin Ortaklardan Olan Alacakları Ortakların işletmeye olan borçları Bilanço’nun Aktif tarafında 131 ve 231 no lu hesaplarda takip edilmektedir. 131 Ortaklardan Alacaklar Hesabının borç bakiyesi vermesi, ortağın işletmeye borçlu olması anlamını taşımaktadır. Özellikle sermaye şirketlerinde, şirket ortağının şirkete borçlu durumda bulunması, şirketin fonlarının ortak tarafından kullanılmış olması anlamını taşır. Şirketin kredi kullanıyor olması halinde, 131. Ortaklardan Alacaklar Hesabının da borç bakiyesi veriyor olması, kullanılan kredinin ortak tarafından çekildiği düşüncesini yaratır. Zira ortağa borç verilmemiş olsaydı şirket kredi kullanmak zorunluluğunda kalmayacaktı. Diğer bir durum da; şirketin borçlarının bulunması haldir. Eğer şirket ortağına borç vermemiş olsaydı, borçlarını ödeme imkanını bulacaktı. Dikkat çekmek istediğimiz bir başka nokta, sermaye şirketlerinde sermayenin arttırılmasından ve tamamının ödenmesinden sonra, ortaklar cari hesabının borçlandırılarak sermayenin bu hesaba çekilmesi işlemleridir. Bu işleme özellikle sermayenin kuvvetli olması istendiği zaman başvurulduğu görülmektedir. Sermaye yüksek bir meblağa çıkarılmakta ve kayıtlar üzerinde ödendi gibi gösterilmektedir. Ancak şirketin iş potansiyeli dolayısıyla kasaya alınan sermayenin başka bir değere dönüştürülebilme olanağı bulunamamakta ve kasa bakiyesi 131. veya 231. Ortaklardan Alacaklar Hesabına çekilmektedir. Bilançonun incelenmesinde, bu görünüm sermayenin gerçekte ödenmediği anlamını taşımaktadır. Diğer bir anlatımla ortada para dönmeden fiktif bir işlem ile sermaye artırımı yapılmış olmaktadır. Böyle bir durumda ödenme olanağı bulunamayan sermaye payı için sermaye azaltılmasına gidilmesi en akılcı yoldur. Diğer bir davranış ise, şirketin kasa bakiyesinin dikkat çekici şekilde fazla olması durumunda, bakiyenin 131. veya 231. Ortaklardan Alacaklar Hesabına çekilmesi durumudur. Burada da fiktif bir muhasebe maddesi bulunmaktadır. Tavsiyemiz, 131. veya 231. Ortaklardan Alacaklar Hesaplarının çalıştırılmaması yönündedir. Ortağın şahsi harcamaları için gerekli olan para ihtiyacının kendisine ödenecek huzur hakkı, ücret, prim veya ikramiye gibi ödemelerle karşılanması yoluna gidilmesi en sağlıklı yoldur. 131. veya 231. Ortaklardan Alacaklar Hesapları faiz yürütülmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak bu faizin emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek veya düşük oranda olmaması gerekmektedir. Bu konuda Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı başlıklı 13. Maddesindeki hükümlere dikkat edilmesi gerekmektedir. Yazımızın 10. Ortaklar Cari Hesabına Adat Uygulanması Ve Vergisel Boyutu başlıklı paragrafından bu konu incelenmeye çalışılmıştır. 131 ve 231 Ortaklardan Alacaklar Hesabı ile ilgili dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekildedir; Aynı ortak ile ilgili hesap planı içindeki bütün cari hesaplar dikkate alınarak dönem sonunda değerleme yapılmalı, sonucun borç bakiyesi ile neticelenmesi halinde kısa vadeli ise 131, uzun vadeli ise 231 hesaba, sonucun alacak bakiyesi ile neticelenmesi halinde kısa vadeli ise 331, uzun vadeli ise 431 hesaba alınmalıdır. Ortaklardan olan alacağın şüpheli hale düşmesi hatta bunun için karşılık ayrılması düşünülemez. Böyle bir işlemin piyasada çok fazla istismar edileceği muhakkaktır. Ortaklardan olan alacak için karşılık ayrılması halinde bu karşılık Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak vergi matrahına ilave edilmelidir. Ortağın ölümünde, ortaktan olan alacağın şüpheli hale geldiği, hatta tahsili imkânsız bir alacak haline dönüştüğü düşünülebilir. Bu durumda ortağın sermaye payı alacaktan mahsup edilebilir. Bakiye alacak ise mirasçılardan istenebilir. Ancak, mirasın mirasçılar tarafından red edilmesi halinde ortaktan olan alacağın şüpheli hale geldiği düşünülebilir. Kanaatimizce, bu durumda dahi ortaklardan olan alacağın şüpheli alacak karşılığında kanunen kabul edilmeyen giderlere alınması gereklidir. Ortaklardan olan Alacaklara Reeskont işlemi yapılmayacaktır. Ortak bu borcuna karşılık olarak çek yada senet dahi vermiş olsa bu kıymetler için reeskont işlemi yapılmayacaktır. Sermaye şirketlerinin kuruluşunda ortakların sermaye taahhütleri ile sermaye artırımı sırasında gene ortaklar tarafından arttırılan sermayenin taahhüt edilmesinde 501. Ödenmemiş Sermaye hesabı kullanılacak, 131. Ortaklardan Alacaklar Hesabı kullanılmayacaktır. 3- Ortakların İşletmeden Olan Alacakları/İşletmenin Ortaklara Olan Borçları İşletmelerin Ortaklara olan Borçları ise Bilançonun Pasif tarafındaki 331 Kısa Vadeli ve 431 Uzun Vadeli no lu hesaplarda takip edilmektedir. ve 431. Ortaklara Borçlar Hesapları, pasif karakterli bir hesaplardır. Bu özellikleri ile 331. Ve 431. Ortaklara Borçlar Hesapları alacak bakiyesi vermektedir. Bu hesapta izlenen borçlar, ticari bir faaliyet neticesinde oluşmamış borçlardır. Bir borcun ortakla ilgili olmasına karşın ticari bir faaliyet neticesinde oluşması halinde 32. Ticari Borçlar Hesap Grubunda izlenmesi gerekmektedir. Bu hesaplarda, ortaklarla ilgili senetli senetsiz borçlar ile işletmenin bunlara olan temettü borçları, hakkı huzur borçları da izlenmektedir. Şurası unutulmamalıdır ki şirket bir tüzel kişiliğe sahiptir. Ve parası olduğu takdirde çalışabilme olanağına sahiptir. Şirketin parası yok da ortaklar tarafından finanse ediliyorsa, bu finans desteğinden vazgeçilip şirketin sermayesinin arttırılması en doğru hareket olacaktır. ve 431. Ortaklara Borçlar Hesabının alacak bakiyesi vermesinin anlamı, ortağın işletmeden alacaklı olması anlamını taşımaktadır. Yani şirket ortağa borçludur. Özellikle sermaye şirketlerinde, şirket ortağının şirketten alacaklı durumda bulunması, şirketin kullanmakta olduğu fonların daha başka bir anlatımla şirket sermayesinin ortak tarafından karşılandığı anlamını taşır. 331 ve 431. Ortaklara Borçlar Hesabı ile ilgili dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekildedir; Ortaklara olan borçlara Reeskont işlemi yapılmayacaktır. Şirket bu borcuna karşılık olarak çek yada senet dahi vermiş olsa bu kıymetler için reeskont işlemi yapılmayacaktır. Şirketlerin ortaklara borçlarının bulunması diğer bir anlatımla 331. Ortaklara Borçlar Hesabının yıl sonunda alacak bakiyesi vermesi şirketin bilançosu üzerinde yapılacak mali analiz hesaplamalarında olumsuz neticeler verebilmektedir. Yeni İhale Kanununa göre ihale makamları Dönen Değerlerin kısa vadeli borçlara oranının yüksek olmasını istemektedir. Ancak Ortaklara olan kısa vadeli borçlar şirketin kısa vadeli borçlarını yükselteceğinden bu oran genellikle – çıkmaktadır. Bu olumsuz durumlarla karşılaşmamak için yapılması gereken en olumlu hareket şirketlerin sermayelerinin arttırılarak ortaklar cari hesabının çalıştırılmasını önlemektir. Ayrıca yasalarımız borçların sermayeye ilavesine olanak tanımaktadır. Bu yolla da sermaye artırımına gidilmesi mümkündür. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Örtülü Sermaye başlıklı 12. Maddesinin 1. fıkrasına göre Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır. Bu madde hükmüne göre sadece ortaklar cari hesabından dolayı ortaklara olan borçlardan değil ortaklarla ilişkili olan kişilere olan borçlardan dolayı da toplam borçların bir hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısım örtülü sermaye sayılacaktır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Örtülü Sermaye başlıklı 12 maddesinin 7. Fıkrasına göre; Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında, gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Hükmü bulunmaktadır. Burada hemen belirtmeliyiz ki, Alınan borç üzerinden hesaplanacak faiz ve benzeri ödemeler Gelir Vergisi Kanunu’nun Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler başlıklı 41 maddesinin 4. Fıkrasındaki hükümlere göre, Teşebbüs sahibinin, eşinin ve küçük çocuklarının işletmede cari hesap veya diğer şekillerdeki alacakları üzerinden yürütülecek faizler gider olarak kabul edilmemektedir. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun yukarıda sözünü ettiğimiz Örtülü Sermaye başlıklı 12 maddesinin 7. Fıkrası hükümlerine göre hesaplanacak faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında, dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılacaktır. Bilindiği üzere kâr payı, alan için Menkul Sermaye İradı niteliğindedir. Yazımızın 10 Ortaklar Cari Hesabına Adat Uygulanması Ve Vergisel Boyutu başlıklı paragrafından bu konu incelenmeye çalışılmıştır. Menkul Sermaye İradı da Gelir Vergisi Kanunu’nun Toplama Yapılmayan Haller başlıklı 86 Maddesinin 1 fıkrasının c bendindeki “Vergiye tâbi gelir toplamının 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması koşuluyla, Türkiye’de tevkifata tâbi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları” hükmü çerçevesinde bu maddede belirtilen sınırın aşılması durumunda Menkul Sermaye İradı olarak beyan edilmesi gerekecektir. Tavsiyemiz, Ortaklar cari hesabının çalıştırılarak ortaktan sık sık borç alınması yerine sermaye artırımına gidilmesi ve şirketin ihtiyacı olan fonların bu yolla karşılanması şeklindedir. Ayrıca bu durumda şirketin özkaynakları’da kuvvetli olacaktır. Bunun yanında şirketin ortaklara olan borçlarının sermaye artırımında kullanılma olanağı da bulunmaktadır. 4- Limited Şirket Ortağının Borçları Ve Yükümlülükleri Sermaye Koyma Yükümlülüğü Türk Ticaret Kanunu’nun 128. Maddesine göre, Her ortak, usulüne göre düzenlenmiş ve imza edilmiş şirket sözleşmesiyle koymayı taahhüt ettiği sermayeden dolayı şirkete karşı borçludur. Türk Ticaret Kanunu’nun Limited Şirketler bölümünde bulunan 573. Madde hükümlerine göre ise, Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur. Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Pay sahipleri taahhüt ettikleri sermaye paylarını ödemekle yükümlü bulunmaktadırlar. Ek Ödeme Yükümlülüğü Limited Şirketlerde ek ödeme yükümlülüğü Yeni Türk Ticaret Kanunu ile getirilmiştir. Ek ödeme yükümlüğü, Bu ödeme ile ilgili hükümlerin, şirket sözleşmesinde düzenlenmiş olması, Şirket esas sermayesi ile kanuni yedek akçeler toplamının şirketin zararını karşılayamaması, Şirketin bu ek araçlar olmaksızın işlerine gereği gibi devamının mümkün olmaması, Şirket sözleşmesinde tanımlanan ve özkaynak ihtiyacı doğuran diğer bir hâlin gerçekleşmiş bulunması, hâllerinde istenebilir. Kanun ile sermayeden ayrı olarak ek ödeme yükümlülüğünün getirilmesi Limited Şirketin kanun koyucu gözünde bir şahıs şirketi olarak görüldüğünün belirtisi olarak algılanabilir. Limited Şirketler konusunda öngörülen diğer bir konu olan Yan Edim konusunu da aynı şekilde değerlendirebiliriz. Limited Şirketlerde Ek Ödeme Yükümlülüğü konusu 603 ve sonraki maddelerinde yer almaktadır. Ek Ödeme Yükümlülüğünün Kurallarının belirtildiği 603. Maddenin gerekçesine göre; Ek ödeme yükümlülüğü, şirket sözleşmesinde öngörülmesi ve kanunda yer alan şartların gerçekleşmesi halinde, ortaklara, sadece şirkete nakdî ödemelerde bulunmaları borcunu yükler. Amaç finansal yönden kötü duruma düşen, bilânço ağı bulunan şirkete ortakların yapacakları ek ödemelerle yardımcı olmalarıdır. Kurum öğretide, sadece amaç yönünden kişisel sorumluluğa benzetilir. Her iki kurumda da, şirket borçlarını ödeyemediği takdirde ortaklara başvurulmaktadır. Ancak, gene öğretide belirtildiği gibi, kişisel sorumluluk alacaklılara karşıdır, dışa yöneliktir; ek ödeme ise şirkete karşıdır; içe yöneliktir. Ek ödeme temelde bilânço açıklarını kapatmak amacıyla öngörülmüş bir araçken, son zamanlarda amaçtaki bu sınırlama kalkmıştır. Genişleme Maddenin birinci fıkrasının b ve c bentlerinde açıkça görülmektedir. Böylece limited şirket hayatını sürdürebilmesi, ödeme dar boğazından çıkabilmesi için yeni bir olanağa kavuşmuştur. Ek Ödemenin geri ödenmesi ile ilgili 605. Maddenin gerekçesine göre ise; Şirketin finansal durumu, yerine getirilmiş bulunan ödemelerin kısmen veya tamamen geri verilmesine müsait duruma gelmiş, şirketin ek ödemelerden yararlanmasına ilişkin şartlar devamlı sayılabilecek şekilde ortadan kalkmışsa, bunların şirkette alıkonulmaları amaca olduğu kadar ek ödemelerin niteliğine de aykırı ve kurumun hizmet vermesini engelleyicidir. Ek ödemelerin sahiplerine dönmeyeceği bir sistemde hiçbir şirket bu yükümü ortaklarına yükleyemez. Ayrıca, ek ödemeler, tamamlamada olduğu gibi sermaye açığını kapatan şirkete karşılıksız verilen bir sermaye değil, geçici zararı gideren bir ek finansman aracıdır. Türk Ticaret Kanunu’nun Şirket Sözleşmesinde Öngörülmeleri Şartıyla bağlayıcı olan hükümler başlıklı 577. Maddesi’nin 1/c hükümlerine göre şirket sözleşmesinde öngörüldüğü takdirde 603 madde hükümlerine göre ortaklar esas sermaye payı bedeli dışında ek ödeme ile de yükümlü tutulabilirler. Esas sözleşmede ek ödeme yükümlülüğü ile ilgili bir hüküm bulunmaması durumunda, böyle bir hüküm Şirket sözleşmesinde değişiklik yapılarak konulabilir. Ancak bu değişiklik için alınacak genel kurul kararları, ancak ilgili tüm ortakların onayıyla alınabilir. TTK Md 607 Türk Ticaret Kanunu’nun Ek Ödeme Yükümlülüğünün Kurallarının belirtildiği 603. Maddesine göre, Ortaklardan ek ödeme yükümlülüğünün yerine getirilmesi ancak, Şirket esas sermayesi ile kanuni yedek akçeler toplamının şirketin zararını karşılayamaması, Şirketin bu ek araçlar olmaksızın işlerine gereği gibi devamının mümkün olmaması, Şirket sözleşmesinde tanımlanan ve özkaynak ihtiyacı doğuran diğer bir hâlin gerçekleşmiş bulunması, hâllerinde istenebilir. Aynı maddeye göre ek ödeme yükümlülüğü şirket sözleşmesinde ancak esas sermaye payını esas alan belirli bir tutar olarak öngörülebilir. Bu tutar esas sermaye payının itibarî değerinin iki katını aşamaz. Her ortak, sadece kendi esas sermaye payına düşen ek ödemeyi yerine getirmekle yükümlüdür. Şartlar gerçekleşmişse, ek ödemeler müdürler tarafından istenir. Ek ödeme yükümlülüğünün azaltılması veya kaldırılması ancak esas sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının zararları tamamen karşılaması hâlinde mümkündür. Ek ödeme yükümlülüğünün azaltılmasına veya kaldırılmasına esas sermayenin azaltılması hakkındaki hükümler kıyas yoluyla uygulanır. Türk Ticaret Kanunu’nun 605. Maddesinde ek ödemenin geri ödenmesi ile ilgili hükümler içermektedir. Buna göre, Yerine getirilen ek ödeme yükümlülüğünün kısmen veya tamamen geri verilebilmesi için ek ödemeye ilişkin tutarın, serbestçe kullanılabilecek yedek akçeler ile fonlardan karşılanabilir olması şarttır. Yan Edim Yükümlülüğü Limited Şirketlerde yan edim yükümlülüğü ek ödeme yükümlülüğü gibi Yeni Türk Ticaret Kanunu ile getirilmiştir. Türk Ticaret Kanunu’nun 606. Maddesi hükümlerine göre; Şirket sözleşmesiyle, şirketin işletme konusunun gerçekleşmesine hizmet edebilecek yan edim yükümlülükleri öngörülebilir. Bir esas sermaye payına bağlı yan edim yükümlülüklerinin konusu, kapsamı, koşulları ve diğer önemli noktalar şirket sözleşmesinde belirtilir. Ayrıntıyı gerektiren konular genel kurul düzenlemesine bırakılabilir. Şirket sözleşmesinde açıkça belirtilmiş bir karşılığı veya uygun bir karşılığı bulunmayan ve özkaynak ihtiyacını karşılamaya hizmet eden nakdî ve ayni edim yükümlülükleri, ek ödeme yükümlülüğüne ilişkin hükümlere tâbîdir. Esas sözleşmede yan edim yükümlülüğü ile ilgili bir hüküm bulunmaması durumunda, ek ödeme yükümlülüğünde olduğu gibi, böyle bir hüküm Şirket sözleşmesinde değişiklik yapılarak konulabilir. Ancak bu değişiklik için alınacak genel kurul kararları, Türk Ticaret Kanunu’nun 607. Maddesi hükümlerine göre ancak oy birliği ile alınabilir. Türk Ticaret Kanunu’nun Yan Edim Yükümlülüğü başlıklı 606. Maddesinin gerekçesine göre, Yan edim yükümlülükleri limited şirketin bir taraftan kişisel ögelerden oluşabilen yanını ortaya çıkaran diğer taraftan onu, kooperatife yaklaştıran bir kurumdur. Yan edimler de esas sermaye payına bağlıdır. İkincil tâli sıfatıyla da nitelendirebileceğimiz yan edimler bir kısım esas sermaye paylarına veya pay kategorilerine yüklenebilen veya payların tümüne yönelik olan yapma, yapmama, katlanma, kullandırma edimleridir. Süt, pancar, şeker kamışı, meyve gibi ham ve/veya işlenmiş ürünlerin teslimi, park yeri veya depo yeri sağlanıp kullandırılması, taşıma gibi hizmetlerin sunulması ve benzeri edimler yan edimlerin konusunu oluşturabilir. Bu edimler, şirketin konusunu gerçekleştirmesine, ortaklarının bileşiminin meselâ, süt veya meyve üreticilerine özgülenmiş olmak gibi korunmasına ve şirketin başka şirketlerin hakimiyeti altına girmemesine hizmet eder. Ek Ödemelere Ödeme Yapılıp Yapılmayacağı Türk Ticaret Kanunu’nun Faiz yasağı ve hazırlık dönemi faizi başlıklı 609. Maddesi hükümlerine göre, Esas sermayeye ve ek ödemelere faiz verilmez. Ancak şirket sözleşmesi ile hazırlık dönemi faizi ödenmesi öngörülebilir. Bu durumda Anonim Şirketlere ilişkin hükümler uygulanır. Bunun yanında 608/2. Madde hükümlerine göre, yerine getirilen ek ödeme yükümlülüklerinin tutarı da kâr payının hesaplanmasında itibarî değere eklenir. Bu fıkra yeni olarak getirilmiştir. Maddenin gerekçesine göre; Ortak ek ödeme yükümünü yerine getirmişse, ödediği tutar esas sermaye payının itibarî değerine eklenir ve kâr payı, bu suretle bulunan toplam tutar esas alınarak ödenir. Açıklanan hüküm ortağın ek ödeme yükümünü dikkate aldığı için adalete uygundur. Hükmün bu özelliği ek ödeme yükümünün sadece bazı esas sermaye paylarına yükletildiği durumlarda daha iyi anlaşılır. 5- Anonim Şirket Ortağının Borçları Ve Yükümlülükleri Sermaye Koyma Yükümlülüğü Türk Ticaret Kanunu’nun 128. Maddesine göre, Her ortak, usulüne göre düzenlenmiş ve imza edilmiş şirket sözleşmesiyle koymayı taahhüt ettiği sermayeden dolayı şirkete karşı borçludur. maddenin diğer fıkralarında ise ayni sermaye olarak öngörülmüş sermaye paylarının ödenmesi ile ilgili hükümler bulunmaktadır. 128. maddenin 7 ve 8. fıkralarıyla getirilen hükümler ile ortakların sermaye borçlarını yerine getirmemesi durumunda ön görülecek işlemler belirtilmektedir. Buna göre; Şirket, her ortağın sermaye koyma borcunu yerine getirmesini isteyebileceği ve dava edebileceği gibi, yerine getirmede gecikme sebebiyle uğradığı zararın tazminini de isteyebilir. Tazminat istemi için ihtar şarttır. Şahıs şirketlerinde bu davayı ortaklar da açabilir. Ortaklarca, sermaye olarak konulması taahhüt edilen hakların korunması için, kurucular tarafından ortaklar aleyhine ihtiyati tedbir istenebilir. Tedbir üzerine açılacak davalar için, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda öngörülen süre ancak şirketin tescil ve ilanı tarihinden itibaren işlemeye başlar. Temerrüt faizi başlıklı 129. maddeye göre ise Zamanında ifa edilmeyen sermaye para ise, 128 inci madde gereğince tazminat hakkına halel gelmemek şartıyla, aksine şirket sözleşmesinde veya esas sözleşmede hüküm yoksa, şirketin tescili anından itibaren temerrüt faizi de ödenir. Türk Ticaret Kanunu’nun Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı başlıklı 358. Maddesi, Yukarıda sözünü ettiğimiz üzere, şirketin ortağı tek bir kişi olsa dahi, bu kişinin şirketin fonlarını kendi şahsi harcamaları için kullanmasına olanak yoktur. Şeklinde bir ifade kullanıyor olsak da Türk Ticaret Kanununun aşağıda belirttiğimiz 358. Maddesine bakmak ve yorumlamak gerekmektedir. Türk Ticaret Kanunu’nun 6335 sayılı Kanun’un 15. Maddesi ile değiştirilen Pay sahiplerinin şirkete borçlanma yasağı başlıklı 358. Maddesinde; Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz. Hükümleri bulunmaktadır. Madde hükmüne göre, pay sahiplerinin şirkete borçlanmalarında bir takım sınırlamalar bulunmaktadır. Buna göre şirketin serbest yedek akçeleri ve kârının toplamı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça pay sahipleri şirkete borçlanamayacaklardır. Bu ifadelerden çıkan sonuç, şirketin serbest yedek akçelerinin ve kârının toplamı geçmiş yıl zararlarını karşılayan bir durumda ise pay sahipleri şirkete borçlanabileceklerdir. Bu maddede şirkete borçlanmanın söz konusu şartlar dahilinde ne miktarda olacağı, sınırının ne olacağı belirtilmemektedir. Türk Ticaret Kanunu’nun Yönetim Kurulu Üyeleri Ile Ilgili Şirketle Işlem Yapma, Şirkete Borçlanma Yasağı Başlıklı 395. Maddesi, Türk Ticaret Kanunu’nun Şirketle işlem yapma, şirkete borçlanma yasağı başlıklı 395. Maddesinde yönetim kurulu üyelerine bazı kısıtlamalar getirilmektedir. Ancak bu kısıtlamalar Genel Kuruldan izin alarak aşılabilmektedir. Buna göre; Yönetim kurulu üyesi, genel kuruldan izin almadan, şirketle kendisi veya başkası adına herhangi bir işlem yapamaz; aksi hâlde, şirket yapılan işlemin batıl olduğunu ileri sürebilir. Diğer taraf böyle bir iddiada bulunamaz. Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan 393 üncü maddede sayılan yakınları şirkete nakit borçlanamaz. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. Aksi hâlde, şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebilir. 202 nci madde hükmü saklı kalmak şartıyla, şirketler topluluğuna dahil şirketler birbirlerine kefil olabilir ve garanti verebilirler. Bankacılık Kanunu’nun özel hükümleri saklıdır. 6- Şirket Yöneticilerine Yapılacak Hakkı Huzur, Ücret, İkramiye, Prim vb. Ödemeler Cari Hesabına Genel Yaklaşım başlıklı paragrafta sözünü ettiğimiz üzere ticari hayatımızda hakiki kişi ve tüzel kişi bulunmaktadır. Hakiki kişi ve tüzel kişinin ayrı ayrı kişilikleri bulunmaktadır. Tüzel kişilerin şirket sahibinden veya büyük ortağından ayrı bir kişiliği bulunmaktadır. Bir tüzel kişiliğin ayrı bir ticaret sicil numarası ve vergi numarası vardır. Yani sözün kısası büyük ortağı veya % 100’ne sahip bulunduğu bir Tüzel Kişinin büyük ortağından veya sahibinden ayrı bir kişiliği bulunmaktadır. Diğer bir anlatımla Şirket ayrı bir kişiliğe, bu şirketin % 100 paylarına sahip kişinin ise ayrı bir kişiliği bulunmaktadır. Ve vergi Kanunları ile Türk Ticaret Kanunu, patronundan, şirketinin kişiliğine saygı duymasını istemektedir. Buna karşın, ticari hayatımızda bir gerçek bulunmaktadır. Şirket sahibi şirketinin ayrı bir kişiliğe sahip olduğunu unutarak veya işine gelmediği için, şirketin parasını istediği gibi kullanma yoluna gitmektedir. Şirketin parasının şirketin işleri için kullanılması ile şirket sahibinin özel hayatı için kullanmasını biri birinden ayırmak gerekmektedir. Ticari hayatımızda huzur hakkı uygulaması oturmamıştır. Halbuki şirket yöneticisine ödenecek huzur hakkı, ücret, prim ve bunun gibi ödemeler ile soruna çözüm bulunabilir. Şirket ortağı şirketin bütün parasını kendi özel parası gibi görerek harcamaya kalkması durumunda ortaklar cari hesaplarının işlemesi sonucunu ortaya çıkmaktadır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Örtülü Sermaye başlıklı 12. maddesinin 1. Fıkrasına göre, Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı başlıklı 13. Maddesinin 1. Fıkrasına göre, Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir. Yukarıda uzun uzun açıklamaya çalıştığımız üzere yönetici ortakların, yönetim kurulu üyelerinin veya ortakların ortaklar cari hesabını çalıştırarak şirketten para almaları veya şirkete gene ortaklar cari hesabını kullanarak para vermelerinde sakınca bulunmaktadır. Bu sebeple şirketin esas sözleşmesine konulacak bir madde veya yönetim organı tarafından alınacak bir kararla ortağa huzur hakkı verilmesi tamamen yasal bir davranıştır. Türk Ticaret Kanunu’nun 394. Maddesinde konu, Yönetim kurulu üyelerine, tutarı esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenmiş olmak şartıyla huzur hakkı, ücret, ikramiye, prim ve yıllık kârdan pay ödenebilir. İfadeleri ile belirtilmektedir. Ancak tespit edilecek bu huzur hakkının emsal şirketlere oranla yüksek olmaması ve Şirketin mali durumuna uygun olması gerekmektedir. Ödenecek huzur hakkının gerek emsal şirketlerdeki tutarlardan fazla olması ve gerekse şirketin mali durumuna uygun olmaması durumunda, şirketin ortaklarına borç para verdiği izleniminin oluşacağına dikkat edilmelidir. Ödenmesi kararlaştırılan huzur hakkı ücreti vergilendirilerek ortağa ödemede bulunulur. Böylece ortak; Yasalara dayanarak ve vergisi ödenerek ihtiyacı olan parayı almış olacak, şirketin bilançosu da gerçeği yansıtmış olacaktır. Ortaklar cari hesabının veya diğer bir tanım ile 131. Ortaklardan Alacaklar Hesabına faiz yürütülmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak bu faizin emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek veya düşük oranda olmaması gerekmektedir. 7- Şirketler Tarafından Ödenecek Kâr Payı Avansı tarihli Resmi Gazetede Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından amacı şirketlerin kâr payı avansı dağıtımında uyacakları usul ve esasları düzenlemek olan “Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğ” yayımlanmıştır. Kâr payı avansı dağıtım şartları Tebliğin 5. Maddesine göre, Şirketlerin kâr payı avansı dağıtabilmeleri için, şirket genel kurulunca kâr payı avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınması gerekmektedir. Bunun yanında kâr payı avansı dağıtılacak hesap dönemi ile ilgili hazırlanan üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre şirketin kâr etmiş olması gerekmektedir. Şirket genel kurulunca alınacak kararın içeriği Tebliğin 6. Maddesine göre; 1. Şirket genel kurulunca kâr payı avansı dağıtımına karar verildiği durumda bu kararda ayrıca aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur. İlgili hesap dönemi sonunda, yıl içinde dağıtılan kâr payı avansını karşılayacak tutarda net dönem kârı oluşmaması durumunda, net dönem kârını aşan kâr payı avanslarının varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edileceği, serbest yedek akçe tutarının da dağıtılan kâr payı avanslarını karşılayamaması halinde fazla ödenmiş olan kâr payı avanslarının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği, İlgili hesap dönemi sonunda zarar oluşması durumunda; Varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin öncelikle oluşan zararın mahsubunda kullanılacağı, bu akçelerin oluşan zararı karşılayamaması halinde dönem içinde dağıtılan kâr payı avanslarının tamamının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği, Genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin, oluşan dönem zararından mahsubu sonrasında bakiye serbest yedek akçe tutarının dağıtılan kâr payı avanslarından indirileceği, indirim işlemi sonucunda dönem içinde dağıtılan kâr payı avansı tutarının bakiye serbest yedek akçe tutarını aşması halinde ise aşan kısmının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği. Birinci fıkrada belirtilen hususlar, kâr payı avansı dağıtılacak hesap dönemi içinde yapılacak genel kurul toplantısında karara bağlanır. Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, genel kurulca bu yönde karar alınabilmesi için sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda hazır olması, bu nisabın toplantı süresince korunması ve toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde kullanılmış olması, limited şirketlerde ise toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunun kâr payı avansı dağıtılması yönünde olması gereklidir. İlgili hesap dönemi öncesinde ödenen kâr payı avanslarının, ilgili olduğu yılın net dönem kârından mahsup edilmesi şarttır. Bu işlem yapılmadan, şirket genel kurulunca kâr payı dağıtılmasına ve kâr payı avansı ödenmesine karar verilemez. Dağıtılacak kâr payı avansı tutarı ve hesaplanması Tebliğin 7. Maddesine göre; Dağıtılacak kâr payı avansı; varsa geçmiş yıllar zararlarının tamamının, vergi, fon ve mali karşılıkların, kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçelerin, varsa imtiyazlı pay sahipleri, intifa senedi sahipleri ve kâra katılan diğer kimseler için ayrılacak tutarların, oluşan ara dönem kârından indirilmesi suretiyle hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez. Aynı hesap dönemi içinde izleyen ara dönemlerde de kâr oluşması halinde dağıtılacak kâr payı avansı tutarı birinci fıkrada belirtilenlerin yanı sıra önceki ara dönem veya dönemlerde ödenmiş olan kâr payı avansı tutarları da indirilerek hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez. Kâr payı avansı ödemeleri Tebliğin 8. Maddesine göre; Kâr payı avansı, dağıtım tarihleri itibarıyla ortaklara payları oranında ödenir. Kâr payı avansı, kârdan imtiyazlı paylara imtiyaz dikkate alınmadan ödenir. İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kâra katılan diğer kimselere kâr payı avansı ödenemez. Ortakların sermaye taahhüt borçları dışında şirkete borçlu olmaları halinde söz konusu borç ortağa ödenecek kâr payı avansından mahsup edilir. Bir hesap döneminde kâr payı avansı dağıtan ve ardından sermaye artırımı gerçekleştiren şirket, aynı hesap döneminde tekrar kâr payı avansı dağıtmak istediğinde aşağıda belirtilen esaslara uyar. Sermaye artırımı sonrasında yapılacak kâr payı avansı ödemesinde, yeni ortaklara öncelik verilir. Söz konusu öncelik, eski ve yeni ortakların dönem içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitleninceye kadar devam eder. Eski ve yeni ortakların hesap dönemi içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitlendikten sonra, kalan kâr payı avansı tutarı veya bir sonraki ara hesap döneminde ödenecek kâr payı avansı tutarı mevcut ortaklara payları nispetinde ödenir. Kâr payı avansı işlemlerinde yönetim organının görevleri Tebliğin 9. Maddesine göre; 1. Genel kurul tarafından kâr payı avansı dağıtılmasına karar verilmesi ve ara dönem finansal tablolara göre de kâr edilmiş olması halinde şirket yönetim organınca sırasıyla aşağıdaki görevler yerine getirilir. Kâr payı avansı dağıtımına ilişkin rapor hazırlanır ve bu raporda; Kâr payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem finansal tabloların Kanunun 515 inci maddesinde belirtilen dürüst resim ilkesine uygun olarak hazırlandığı, Dağıtılacak kâr payı avansı tutarının 7 nci maddeye uygun olarak hesaplandığı, belirtilir. Yapılan hesaplamalara ve diğer şartların yerine getirilmiş olduğuna dayanak teşkil eden belgeler bu rapora ek yapılır. Raporda tespit edilen kâr payı avansının ortaklara ödenmesine ve bu ödemelerin yapılma usulüne ilişkin karar alınır. Kâr payı avansı tutarları 8 inci maddeye uygun olarak kararı izleyen en geç 6 hafta içerisinde ödenir. Hamiline yazılı pay senedi sahiplerine kâr payı avansı ödenirken gerekli güvence yönetim organı tarafından alınır. 6 ncı maddenin birinci fıkrasında belirtilen durumların ortaya çıkması halinde fazladan ödenen kâr payı avanslarının ortaklardan tahsil edilerek şirkete iadesine ilişkin işlemler yönetim organınca yerine getirilir. 8- Şirketler Tarafından Ödenecek Kâr Payı Türk Ticaret Kanunu’nun 507. maddesine göre her pay sahibi, kanun ve esas sözleşme hükümlerine göre, pay sahiplerine dağıtılması kararlaştırılmış “Net Dönem Kârına” payları oranında katılma hakkına sahip bulunmaktadır. Esas sözleşmede payların bazı türlerine tanınan imtiyaz haklarıyla özel menfaatler saklıdır. Esas sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, kâr ve tasfiye payı pay sahibinin sermaye payı için şirkete yaptığı ödemelerle orantılı olarak hesap edilir. TTK. Md 508 Kâr payı ancak net dönem kârından ve serbest yedek akçelerden dağıtılabilir. TTK. Md 509 Yönetim kurulu üyelerine kazanç payları, sadece net kârdan ve ancak kanuni yedek akçe için belirli ayrım yapıldıktan ve pay sahiplerine ödenmiş sermayenin yüzde beşi oranında veya esas sözleşmede öngörülen daha yüksek bir oranda kâr payı dağıtıldıktan sonra verilebilir. TTK. Md 511 9- Ortakların Şirketle Borç – Alacak İlişkisinin Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Değerlendirilmesi Yazımızın yukarıdaki paragraflarında Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12 ve 13. Maddelerinde yer alan Örtülü Sermaye ve Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı konularına sırası geldikçe pek çok kereler değinilmiştir. Bu paragrafta Kurumlar Vergisi Kanunu’nun bu maddelerine ve özelliklerinden söz etmeye çalışacağız. Örtülü Sermaye Örtülü Sermaye konusu Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12. Maddesinde yer almaktadır. Buna göre; 1 Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır. 2 Yukarıda belirtilen karşılaştırma sırasında, sadece ilişkili şirketlere finansman temin eden kredi şirketlerinden yapılan borçlanmalar hariç olmak üzere, ana faaliyet konusuna uygun olarak faaliyette bulunan ve ortak veya ortakla ilişkili kişi sayılan banka veya benzeri kredi kurumlarından yapılan borçlanmalar % 50 oranında dikkate alınır. 3 Bu maddenin uygulanmasında; a Ortakla ilişkili kişi, ortağın doğrudan veya dolaylı olarak en az % 10 oranında ortağı olduğu veya en az bu oranda oy veya kâr payı hakkına sahip olduğu bir kurumu ya da doğrudan veya dolaylı olarak, ortağın veya ortakla ilişkili bu kurumun sermayesinin, oy veya kâr payı hakkına sahip hisselerinin en az % 10’unu elinde bulunduran bir gerçek kişi veya kurumu, b Öz sermaye, kurumun Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit edilmiş hesap dönemi başındaki öz sermayesini, ifade eder. 4 Kurumların İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören hisselerinin edinilmesi durumunda, söz konusu hisse nedeniyle ortak veya ortakla ilişkili kişi sayılanlardan temin edilen borçlanmalarda en az % 10 ortaklık payı aranır. 5 Yukarıda belirtilen oranlar, borç veren ortaklar ve ortakların ilişkide bulunduğu kişiler için topluca dikkate alınır. 6 Aşağıda sayılan borçlanmalar örtülü sermaye sayılmaz a Kurumların ortaklarının veya ortaklarla ilişkili kişilerin sağladığı gayri nakdî teminatlar karşılığında üçüncü kişilerden yapılan borçlanmalar. b Kurumların iştiraklerinin, ortaklarının veya ortaklarla ilişkili kişilerin, banka ve finans kurumlarından ya da sermaye piyasalarından temin ederek aynı şartlarla kısmen veya tamamen kullandırdığı borçlanmalar. c 5411 sayılı Bankacılık Kanununa göre faaliyette bulunan bankalar tarafından yapılan borçlanmalar. ç 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında faaliyet gösteren finansal kiralama şirketleri, 90 sayılı Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında faaliyet gösteren finansman ve faktoring şirketleri ile ipotek finansman kuruluşlarının bu faaliyetleriyle ilgili olarak ortak veya ortakla ilişkili kişi sayılan bankalardan yaptıkları borçlanmalar. 7 Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında, gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, tam mükellef kurumlar nezdinde yapılacak düzeltmede örtülü sermayeye ilişkin kur farklarını da kapsayacak şekilde, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir. Şu kadar ki, bu düzeltmenin yapılması için örtülü sermaye kullanan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır. Maddenin 1. Fıkrası hükmünde görüleceği üzere işletmede kullanılan borçların örtülü sermaye sayılabilmesi için; Kurumların Ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin edilmesi, Temin edilen tutarın işletmede kullanılması, Kullanılan borcun, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşması, gerekmektedir. Maddenin 7 fıkrasına göre ise, Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında, gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, tam mükellef kurumlar nezdinde yapılacak düzeltmede örtülü sermayeye ilişkin kur farklarını da kapsayacak şekilde, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir. Şu kadar ki, bu düzeltmenin yapılması için örtülü sermaye kullanan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır. Diğer bir anlatımla faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarların dağıtılmış kâr payı olarak kabul edilmesinden dolayı ortaklar nezdinde Gelir Vergisi Kanunu’nun Toplama Yapılmayan Haller başlıklı 86. Maddesinin 1/c fıkrası hükümlerine göre Gelir Vergisi Kanunu’nun 103. Maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde Menkul Sermaye İradı olarak vergiye tabi tutulacaktır. Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. Maddesinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre; 1 Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir. 2 İlişkili kişi; kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumları ifade eder. Ortakların eşleri, ortakların veya eşlerinin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ve kayın hısımları da ilişkili kişi sayılır. Kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkânı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde veya bölgelerde bulunan kişilerle yapılmış tüm işlemler, ilişkili kişilerle yapılmış sayılır. 3 Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder. Emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat veya bedellere ilişkin hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kâğıtlar olarak saklanması zorunludur. 4 Kurumlar, ilişkili kişilerle yaptığı işlemlerde uygulayacağı fiyat veya bedelleri, aşağıdaki yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanarak tespit eder a Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi Bir mükellefin uygulayacağı emsallere uygun satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade eder. b Maliyet artı yöntemi Emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brüt kâr oranı kadar artırılması suretiyle hesaplanmasını ifade eder. c Yeniden satış fiyatı yöntemi Emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan, makul bir brüt satış kârı düşülerek hesaplanmasını ifade eder. ç Emsallere uygun fiyata yukarıdaki yöntemlerden herhangi birisi ile ulaşma olanağı yoksa mükellef, işlemlerin mahiyetine uygun olarak kendi belirleyeceği diğer yöntemleri kullanabilir. 5 İlişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanacak fiyat veya bedelin tespitine ilişkin yöntemler, mükellefin talebi üzerine Maliye Bakanlığı ile anlaşılarak belirlenebilir. Bu şekilde belirlenen yöntem, üç yılı aşmamak üzere anlaşmada tespit edilen süre ve şartlar dahilinde kesinlik taşır. 6 Tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazanç, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulamasında, bu maddedeki şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir. Şu kadar ki, bu düzeltmenin yapılması için örtülü kazanç dağıtan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır. 7 Tam mükellef kurumlar ile yabancı kurumların Türkiye’deki işyeri veya daimi temsilcilerinin aralarında ilişkili kişi kapsamında gerçekleştirdikleri yurt içindeki işlemler nedeniyle kazancın örtülü olarak dağıtıldığının kabulü Hazine zararının doğması şartına bağlıdır. Hazine zararından kasıt, emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen fiyat ve bedeller nedeniyle kurum ve ilişkili kişiler adına tahakkuk ettirilmesi gereken her türlü vergi toplamının eksik veya geç tahakkuk ettirilmesidir. 8 Transfer fiyatlandırması ile ilgili usûller Bakanlar Kurulunca belirlenir Maddenin 1. Fıkrasına göre, Kurumların ortaklarına emsallerine uygun olmayan bir faizle veya faizsiz olarak para vermesi durumunda, yani 131. Ortaklar Cari Hesabının çalıştırılması durumunda bu madde hükümlerine göre, kazancın tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılacaktır. Bu sebeple ortaklar cari hesaplarının kullanılması durumunda, ortaklara vermiş oldukları paralar üzerinden faiz tahakkuk ettirilmeli ve bulunan tutar Ortaklar Cari Hesabının borcuna gelirler hesabının alacağına kayıt edilmelidir. 10- Ortaklar Cari Hesabına Adat Uygulanması Ve Vergisel Boyutu Ortaklardan Alacaklara Adat Uygulanması Ortaklardan Alacakların takip edildiği 131- 231. Ortaklar Cari Hesaplarının bakiye vermesi durumunda, her geçici vergi döneminde faiz hesabının yapılarak hesaplara intikal ettirilmesi gerekmektedir. Bu hesaplara intikal sonucunda ortağın şirkete olan borcunda artış olacak, buna karşın şirketin gelirleri artacaktır. Faiz hesabında kullanılan oranların emsallerine göre az veya fazla olmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Ortaklara Borçlara Adat Uygulanması Ortaklara borçların takip edildiği 331 – 431 Ortaklar Cari Hesaplarının hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşması durumunda aşan kısım, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır. Bu durumda Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12/7 maddesi gereğince Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında, gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılacaktır. Yapılan hesaplamanın Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Kabul edilmeyen İndirimler başlıklı 11. Maddesinin 1/b ve c maddesine göre Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderler ile Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançların gider yazılmasına olanak bulunmamasından dolayı bu hesaplamalar gider olarak kabul edilmemektedir. 11- Sonuç Makalemizde oldukça detaylı olarak Ortakların Şirket İle Parasal İlişkisinin Ve Ortaklar Cari Hesabının Ticaret Kanunu Ve Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Değerlendirilmesi konusunu incelemeye çalıştık. Konunun bu kadar uzun olmasının sebebi şirketlerin işleyişinde ortaklar ile olan ilişkide, ortaklar cari hesabının öneminden kaynaklanmaktadır. Ayrıca ortakların şirket ile olan ilişkisinde ortağın sermaye koyma borcundan, ortağa verilecek ücrete kadar her konunun eski tabir ile akçalı işlerden olduğu sebebi de büyük rol oynamaktadır. Ancak Ortaklar Cari Hesabını bu kadar önemli kılan tek sebep, şirket ortaklarının pay sahibi oldukları şirketi başka bir kişilik olarak kabul etmemelerinden kaynaklanmaktadır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12 ve 13. Maddelerinde yer alan Örtülü Sermaye ve Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı konularının bu kadar detaylı olarak yer almasının bir sebebinin de ortaklar cari hesabının çalıştırılması olduğunu söylememiz gerekmektedir. Yukarıdaki satırlarda, ortaklar cari hesaplarının kullanılmaması için yapılması gereken uygulamalar açıklanmaya çalışılmıştır. 15 Ocak 2015 Perşembe 0957 1746 Okunma Afşin'de yaşayan Sadettin Küçük'ün banka hesabına tanımadığı bir şirket 1700 TL para yatırdı. Duyarlı vatandaş Küçük, bankaya giderek bu parayı iade etti. Edinilen bilgilere göre çeşitli firmalarda işçi olarak çalışan Sadettin Küçük, hiç çalışmadığı ve adını hiç duymadığı bir firmadan kendi hesabına 1700 TL para geldiğini, ATM'den öğrendi. Küçük, bu paranın kendisinin olmadığını anlayınca bankaya geri giderek para iadesi için çalışma başlattı. Konu hakkın açıklama yapan Sadettin Küçük, " Bir firmada tünel kalıp işinde çalışıyorum. Çalıştığım firmadan ayrıldım ve başka bir firmada devam ediyorum. Eski çalıştığım firma maaşlarımızı bir banka hesabına yatırıyordu ve firmadan alacağım kalmamıştı. Daha sonra maaş hesabımı kontrol ettim ve hesabımda bin 700 TL para olduğunu gördüm. Bu paranın benim olmadığını biliyordum ve bankayla irtibata geçerek paranın Ankara Kızılay Şubesinden yattığını öğrendim. Şuanda Banka şubesine gelerek bu paranın kimin yatırdığını öğrendik ve tekrar yatıran kişiye iade edilmesi için yatan paranın benim olmadığını biliyorum. Ben hesabıma yatan bu parayı çekerek hesabıma yatıran kişiye tekrar gönderilmesi bankaya iade edeceğim."dedi. Son Güncelleme 0959 I- GİRİŞ Bilindiği üzere, TTK’nın 503 ve müteakip maddelerinde düzenlenen limited şirketler, bir sermaye şirketi olmasına karşın, farklı olarak, sermayeden daha ziyade ortaklar arasında şahsi güvenin ve dayanışmanın esas olduğu şirketlerdir. Uygulamada, şirketlerin ortakları, birlikte veya ortak müdürler sıfatına haiz ortaklar, bizzat şahsi mesailerini koyarak söz konusu şirketlerin faaliyetini sürdürürler. Ancak, ortaklar uygulamada genellikle bu şahsi mesailerine, bilgi ve ihtisaslarına rağmen herhangi bir ücret almazlar. Oysa, söz konusu ortakların bu emekleri karşılığında ücret almalarına yasal hiçbir engel yoktur. Ancak, şirketin ana sözleşmesinde bu konuda bir düzenleme varsa önem taşır. Öte yandan, yine limited şirketler Türkiye gerçeğinde kurumsallaşmamış şirketler ve aile şirketleri oldukları için, genelde kâr dağıtma gelenekleri de yoktur. Daha ziyade, ortakların başka geçim kaynakları yoksa şirketten para çekerek ve kayıt dışı kazançlarla yaşamlarını sürdürürler. Bu nedenle, gerek limited şirketlerde, gerek kurumsallaşmamış, aile şirketi özelliği taşıyan ortakların şirketlerinden para çekmeleri çok yaygındır. Ancak, ortakların şirketten para çekmelerinin, diğer bir deyişle ödünç para almalarının gerek Kurumlar Vergisi Kanunu, gerekse Katma Değer Vergisi Kanunu açısından bir maliyeti vardır. Limited şirketin ana sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa, ortaklar kurulu tarafından seçilen ortak müdürlerin çalışmaları karşılığında ücret almaları mümkündür. Burada vergi yükünün değerlendirilmesinde, tevkif yoluyla alınan artan oranlı gelir vergisi tarifesine göre hesaplanan gelir vergisi ile gider olarak yazılan ücretler nedeniyle tasarruf edilen kurumlar vergisi tutarı göz önünde bulundurulacaktır. Ortaklara kâr dağıtılması halinde ise, aşağıdaki örnekte ayrıntılı olarak görüleceği üzere, kurum bünyesinde yapılan %15 oranındaki stopaj ve GVK’nın 86. maddesine göre, beyanname vermek durumunda olmaları halinde, mahsup sonrası ödenecek gelir vergisi, toplam vergi yükünü oluşturacaktır. Ayrıca, yine aşağıda belirteceğimiz üzere, ortaklara kâr payı dağıtılması nedeniyle, ayrılmak zorunda kalınacak yedek akçeleri de göz önünde bulundurmak zorundayız. Ortakların şirketten para çekmeleri ödünç para almaları ise; bilindiği üzere, limited şirket, ortaklarının dışında, ayrı bir tüzel kişilik olarak ayrı bir vergi süjesidir. Ayrıca, TTK’nın 18. maddesine göre de tacir sıfatına haizdir. Bu sıfata haiz olması nedeniyle de, yine TTK’nın 20. maddesine göre de, basiretli bir iş adamı gibi hareket etmek durumundadır. Bu Yasa gereğinin sonucu, şirketin tüzel kişiliği ile ortaklar arasındaki ticari ilişki, ticari hayatın icaplarına uygun olmak zorundadır. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesinin 2. fıkrasına göre, limited şirketin ortakları, şirketin tüzel kişiliği ile ilişkili kişiler hüviyetindedir. Yine, ayni maddede ödünç para alma ve verme işlemlerinin de ayni mal ve hizmet alım satımı gibi değerlendirileceğini ve alım-satım bedellerinin de emsaline uygunluk ilkesine uygun olması gerektiği belirtilmiştir. Dolayısıyla, ortakların şirketten para çekmeleri ödünç para almaları ve bu parayı uhdelerinde bulundurdukları süre için emsaline uygun faiz hesaplanarak, şirkete gelir yazmaları ve kurumlar vergisine tabi olması mevzuatın gereğidir. Ayrıca, 6009 sayılı Kanun’un 1. maddesi ile 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 28. maddesinin 3. fıkrasında yapılan değişiklikle, banka, banker, ikrazatçı ve sigorta şirketleri ile esas iştigal konusu borç para verme olanlar haricindeki mükelleflerin ticari icaplar gereği borç alıp verme işlemlerinin KDV’ye tabi olacağı hususu netlik kazanmıştır. Böylece, ortakların şirketten aldıkları borç paraya veya çektikleri paraya hesaplanan faiz üzerinden ayrıca katma değer vergisi hesaplanacaktır. II- VERGİ YÜKLERİNİN HESABI/ÖRNEK OLAYLAR A- ORTAKLARIN ŞİRKETTEN ÜCRET ALMALARI HALİ Limited şirketlerde ortak müdürler veya ortaklar, şirketin sevk ve yönetimi ile ilgili olarak harcadıkları mesai ve emekleri karşılığında, eğer ana sözleşmede bu konuda aksine bir hüküm yoksa ücret alabilirler. Aldıkları bu ücretler, GVK’nın 39. maddesine atıfta bulunan KVK’nın 6. maddesi uyarınca, kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınacaktır. Ancak, öte taraftan söz konusu ödemeler ücret mahiyetinde olduğu için, yine, GVK’nın 63. maddesine göre, gerçek ücret olarak tespitinden sonra, GVK’nın 94/1. maddesine göre, artan oranlı gelir vergisi tarifesi uygulanarak stopaj yapılacaktır. Burada vergi yükü; ücrete uygulanan artan oranlı gelir vergisi tarifesine göre tespit edilen tutar ile gider olarak yazılan ücret üzerindeki kurumlar vergisi arasındaki farkın, alınan ücrete oranıdır. Bu açıklamalarımızı, örnek olay üzerinden göstermeye çalışalım. Örnek Olay; X Limited Şirketinin A ve B ortakları olup, her ikisi de ortak müdür sıfatına haizdir. Şirketin sevk ve yönetiminde bizzat mesai ve emeklerini harcamaktadırlar. Şirket ana sözleşmesindeki maddeye göre, sadece ortak müdürler ücret almaktadırlar. Ortak müdürlerin alacakları ücretler, ortaklar kurulu kararı ile tespit edilmiş olup, 2010 yılı için her bir ortak müdürün alacağı brüt ücret TL olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, her bir ortak bireysel emeklilik kapsamında ayda TL sigorta primi ödemektedirler. Eşleri çalışmayan ortak müdürlerin her biri evli olup, birer çocukları vardır. Şirketin Ödenmiş Sermayesi TL’dir. Ortakların hisse oranları %50’dir. Genel Vergi Yükü Hesabı; 12 ay A ve B Ortak Müdürlerin Ücretleri İle İlgili Gelir Vergisinin Hesabı; Söz konusu ortak müdür, bireysel emeklilik sigortası kapsamında olduğu için GVK’nın 63/3. maddesi uyarınca, brüt ücretin %10’unu ve yılık olarak her halükarda brüt asgari ücretin yılık tutarını aşamaz. Bu durumda, alınan ücret üzerindeki yıllık gelir vergisi tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır; TL x 12 = TL Ödenen BES primi x 12= TL 2010 Yılı Brüt Asgari Ücret Tutarı TL 2010 Yılı Brüt Asgari Ücret Tutarı = TL Ücret Matrahı= TL Hesaplanan Gelir Vergisi = TL Asgari Geçim İndirimi = 885,74 TL Ödenecek Gelir Vergisi= TL Diğer Ortağın Gelir Vergisi= TL Toplam Gelir Vergisi Kesintisi= TL VergiYükü= = 0,21 Yukarıda belirttiğimiz üzere, limited şirket söz konusu ortaklara yapılan ücret ödemelerini kayıtlarına gider olarak yazabilecektir. Bu durum, şirkete brüt ücrete isabet eden kurumlar vergisi kadar tasarruf imkanı sağlayacaktır. TL x TL Fark Vergi Yükü Tutarı= TL B- ORTAKLARIN ŞİRKETTEN KÂR PAYI ALMA HALİ Bilindiği üzere, şirketler dönem sonunda tahakkuk eden kârlarından kurumlar vergisi ve TTK’nın 466. maddesinin 1. fıkrasına ve 3. bendine göre ayırmaları gereken 1. ve 2. tertip yasal akçeleri ayırdıktan sonra, dağıtılmasına karar verilen kârdan GVK’nın 94/6-b bendi uyarınca, %15 stopaj yapmakzorundadırlar. Bu açıklamalarımızın ışığı altında, söz konusu ortaklara 2010 yılı dönem kârından, TL dağıtılmasına karar verilmiş olsun. Şirketin, 2010 yılı dönem net kârı TL’dir. Kâr Payı Dağıtımı İle İlgili Vergi Yükünün Hesabı; 1- Tertip Yedek Akçe; x TL 2- Tertip Yedek Akçe; TL I. Tertip Temettü Ödenmiş Sermaye; x TL 2. Tertip Y. Akçe x TL Şirket bünyesinde Yapılan Stopaj; x TL Ortaklara Dağıtılacak Net Kâr; TL’dir. Olayımızda, ortakların yalnızca dağıtılan kâr payı nedeni ile beyanname verdiklerini varsayarsak, ödeyecekleri gelir vergisi her bir ortak için aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır. Ortak Müdür A’nın Gelir Vergisi; Stopaj Öncesi Brüt Kârdan Hissesine Düşen ve Beyanı Gereken Kâr Payı; x TL GVK md. 22/2 TL’nin Gelir Vergisi; TL Şirket bünyesinde yapılan stopajdan ortağın payına isabet eden ve Mahsubu Gereken Tutar; TL İadesi Gereken Gelir Vergisi; TL Yukarıdaki hesaplamalarımızdan görüleceği üzere, ortakların brüt ücret olarak aldığı tutarın, kâr payı olarak dağıtılması halinde; ortakların beyannamelerinde, mahsup yaparak, iade alacakları toplam vergi de göz önünde bulundurulduğunda, sistemin katlanacağı kurum bünyesi ve ortaklar vergi tutarı; TL’dir. Bu durumda, kâr payı dağıtımı nedeniyle karşılaşılan vergi yükü kurumlar vergisi yükü, olayın özelliği gereği dikkate alınmamıştır; Vergi Yükü = Ayrıca, dikkat edilirse, aynı gelirin, brüt ücret olarak ortaklar lehine tahakkuk etmesi halinde, ortakların ellerine geçen harcanabilir gelir, TL’dir. Oysa, ayni gelirin kâr payı olarak ortaklara dağıtılması durumunda, ortakların alacakları vergi iadesi de dahil olmak üzere, sahip olacakları harcanabilir gelir ise + TL’dir. C- ORTAKLARIN ŞİRKETTEN PARA ÇEKMELERİ ÖDÜNÇ PARA ALMALARI HALİ Bilindiği üzere, limited şirketler TTK’ya göre, bir sermaye şirketi olmasına karşın, daha ziyade ortaklar arasındaki şahsi güvene dayanan, ortakların bizzat emekleri ve mesaileri ile yönetildiği şirketlerdir. Türkiye gerçeğinde %90’ını aşan kısmı kurumsallaşmamış şirketlerdir. Bu nedenle, ortaklar şirketin kasasını, bankasını sanki kendileri malikiymiş gibi kullanma eğilimindedirler ve kullanırlar. Limited şirketin tüzel kişiliğinin ayrı bir özel hukuk süjesi ve vergi hukuku süjesi olduğunun bilincinde değildirler. Şirketten aldıkları ve kullandıkları paraların, gerçekte şirket tarafından ortaklara verilen ödünç para olduğunu, ayni üçüncü şahıslarla bu tür ilişkilerde alınan faizin kendilerinden de alınarak şirket hesaplarına geliri olarak intikal ettirilmesi gerektiği bilincinden genelde yoksundurlar. Ancak, hukuk devletinde, vatandaşların bilincinden ziyade, konunun hukuk kurallarıyla düzenlenmiş olması önemlidir. İşte, yukarıda da açıkladığımız üzere, KVK’nın 13/2. maddesine göre, ortakların kendileri ile şirketin tüzel kişiliği, ilişkili kişilerdir. Yine aynı Kanun maddesine göre, ilişkili kişiler arasındaki mal ve hizmetlerin alım-satım bedelleri emsaline uygunluk ilkesine göre tespit edilmesi gerekir. Yine, anılan maddede ödünç para alma ve verme işlemlerinin de, ayni mal ve hizmet alım ve satımı gibi değerlendirilerek, tespit edilecek faizin de, emsaline uygunluk ilkesine göre tespit edilmesi gerektiğine işaret edilmiştir. Öte yandan, yine yukarıda ayrıntılı olarak açıkladığımız üzere, ayrıca,bu tahakkuk eden faiz üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Şimdi, bu açıklamalarımızı ve aynı zamanda yazımızın konusun teşkil eden vergi yükü hesaplamalarımızı, bir örnek olay üzerinden göstermeye çalışalım; Örnek X Limited Şirketinin A ve B ortakları olup, her ikisi de ortak müdür sıfatına haizdir. Her iki şirket ortağı da, şirketten 1 0cak 2010 tarihinde, TL olmak üzere, toplam TL para çekmişlerdir. tarihine kadar şirketten aldıkları bu paralar için, herhangi bir ödemede bulunmamışlardır. Öte yandan, şirket işletme sermayesini desteklemek amacıyla, tarihinde Bankadan bir yıl vadeli Banka kredisi almıştır. Banka kredisine uygulanan faiz oranı, %13’tür. Yukarıdaki açıklamalarımızın ışığı altında, ortakların şirketten para çekmeleri, bir ödünç para işlemi olup, şirket ile ilişkili kişiler olması nedeniyle, söz konusu paraların uhdelerinde kaldıkları süre için emsaline uygun olarak faiz tahakkuk ettirilmesi ve ayrıca, tahakkuk ettirilen faiz üzerinden de KDV hesaplanması gerekmektedir. Burada, emsaline uygun faiz oranının tespiti önem arz etmektedir. Bize göre, olayımızda, KVK’nın 13. maddesindeki emsaline uygunluk tanımını esas alarak ve yine Yasa’da öngörülen yöntemleri göz önünde bulundurarak doğru ve gerçekçi faiz oranı, bankanın şirkete uyguladığı faiz oranıdır. Bu durumda, 30 Eylül tarihi itibariyle, hesaplanacak faiz tutarı; F= x 9 x 13/1200= TL’dir. Limited şirket, söz konusu tahakkuk eden faiz ile ilgili olarak, fatura düzenleyerek, ayrıca bu tutar üzerinden, yukarıda bahsi geçen Yasa’ya göre, x TL KDV hesaplayarak, Eylül ayı KDV beyanına dahil edecektir. Öte yandan, şirket hesapladığı TL faiz gelirini, tek düzen hesap planında, 642- faiz gelirleri ve 131- ortaklardan alacaklar hesap kodlarında izleyecektir. Böylece, şirket ortaklarının şirketten çektiği para ile ilgili olarak tahakkuk eden faiz geliri nedeniyle, şirket, %20 oranında x TL kurumlar vergisi ve TL KDV olmak üzere, toplam; TL vergiye muhatap olacaktır. Aksi takdirde, şirket bir vergi incelemesi sonucunda, bu tespit ile karşılaştığında, ayrıca bu yüklere ilaveten, KVK’nın 13/6. fıkrasına göre, örtülü olarak dağıtıldığı kabul edilen TL kazancın, tarihi itibariyle ortaklara dağıtılmış kâr payı olarak kabul edileceğini de burada belirtmekte yarar görüyoruz. Bu son açıklama, yazımızın konusunun dışı olduğundan, kâr dağıtımı ile vergi yükü hesaplarına girmeyeceğiz. Yalnızca, mükelleflerin olayın yasal vergi yükümlülüğü ile ilgili görevlerini yerine getirmeleri ile ilgili vergi yükünü hesaplayacağız. Bu durumda, örnekteki olayımızla ilgili olarak, vergi yükü hesabı aşağıdaki gibi olacaktır; Genel Vergi Yükü= III- DEĞERLENDİRMELERİMİZ Yukarıdaki açıklamalarımız ve aritmetik tespitlerimizden de görüleceği üzere, limited şirket ortaklarının üç halde şirketten para almaları halinde, vergi yükü yönünden en uygunu ücret almalarıdır. Takip eden uygunluk bakımından, ortakların şirketten para çekmeleri olmakla birlikte, ortaklar şirkete borçlu olmaya devam edeceklerdir. Bu borç ve aynı zamanda faizleri şirkete ödemedikleri sürece artmaya devam edecektir. Ancak, faizle birleşen anapara üzerinden faiz hesaplanarak faiz geliri tahakkuk ettirilmesini doğru bulmuyoruz. Ancak, vergi idaresinin olaya yaklaşımının nasıl olacağı konusunda bir değerlendirme yapamıyoruz. Öte yandan, şirketin bilançosunun aktifinde 131- Ortaklardan Alacaklar, bu borcun, faiz ile birlikte ödenmediği takdirde büyüyerek, mali analiz yönünden olumsuz etki yapması da söz konusu olacaktır. Bize göre, ortakların son derece zaruret halinde bu yola başvurmaları ve en kısa zamanda da bu borçlarını söz konusu tahakkuk eden faizleri ile birlikte ödemeleridir. Kaldı ki, içinde yaşadığımız iktisadi konjonktürün gereği faiz oranlarının çok düşük olması, bu alternatifi de gündeme getirebilmektedir. Ancak ekonominin, bu konjonktürden çıkıp, faiz oranları yükseldiğinde, bu alternatif tercih dışı kalacaktır. Kâr dağıtımına gelince; vergi yükü yönünden en yüksek olanı kâr dağıtımıdır. Ayrıca, yasal yedek akçelerin ayrılması, kurum bünyesinde yapılan stopaj gibi nedenlerle, ortakların eline geçen harcanabilir gelir de bir azalma söz konusu olabilecektir. Ayrıca, ortaklara dağıtılacak brüt kârın, stopaj öncesi %50’sinin, beyanname verme sınırını aşması halinde, ortakların gelir vergisi beyannameleri vermeleri söz konusu olacaktır. Ancak, ortakların elde ettikleri kâr payından ötürü, beyanname vermeleri durumunda, kurum bünyesinde, yapılan stopajın paylarına düşen kısmını mahsup ederek, çıkan vergi iadesi yoluyla vergi yükünün azaltılması durumu olmakla birlikte, doğal olarak aşağıda hesaplardan görüleceği üzere, eşik noktasını aşan kâr dağıtımı tutarından sonra, beyannamede + gelir vergisi ödenmesi sonucunu doğuracaktır. Eşik noktasına isabet eden kâr payı tutarının hesabı X; stpopaj öncesi brüt kâr X= TL Burada, vergi yükü, Dikkat edilirse, bu hesaplamada, yedek akçeler ayırımı ihmal edilmiştir. Dileyen okuyucu, bu konuda ayrıntılı hesaplamalara girmek isterse, daha önce yayımlanan makalemiz1deki hesaplamalar kendilerine yardımcı olacaktır. Öte yandan, eşik noktası sayılan bu kâr payı tutarının, ortaklara yukarıdaki örneği esas alarak, bu eşik noktasına yaklaşık TL ücret olarak dağıtılması halinde, vergi yükünün hesabı aşağıdaki gibi olacaktır. TL x 12 = TL Ödenen BES primi x 12 = TL 2010 Yılı Brüt Asgari Ücret Tutarı TL 2010 Yılı Brüt Asgari Ücret Tutarı TL Ücret Matrahı= TL Hesaplanan Gelir Vergisi= TL Asgari Geçim İndirimi= 885,74 TL Ödenecek Gelir Vergisi= TL Diğer Ortağın Gelir Vergisi = TL Toplam Gelir Vergisi Kesintisi= TL VergiYükü= = 0,249 Yukarıda da belirttiğimiz üzere, limited şirket söz konusu ortaklara yapılan ücret ödemelerini kayıtlarına gider olarak yazabilecektir. Bu durum, şirkete brüt ücrete isabet eden kurumlar vergisi kadar tasarruf imkanı sağlayacaktır. TL x TL Fark Vergi Yükü Tutarı= TL Yukarıdaki hesaplamalarımızdan görüleceği üzere, ortakların şirketten ücret almaları, kâr payı almalarına nazaran vergi yükü bakımından daha cazip olmaktadır. – Ortakların Şirketten Ücret Almaları Halinde, 5510 Sayılı Kanun’a Göre, 4/b Kapsamında Olan Şirket Ortaklarının Gerçek Ücretlerinin Tespitinde Bağ-Kur Primlerinin İndirim Konusu Yapılıp Yapılmayacağının Tartışması; Bu makalemizi yazarken, ortakların şirketten aldıkları ücretlerle ilgili olarak, gelir vergisi stopajına esas olan matrahın tespitinde, ortakların 4/b kapsamında ödedikleri Bağ-Kur primlerinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hususu tereddüt konusu olmuştur. Bu konuda, gerek konunun uzmanları ile yapılan görüşmelerde, gerekse ilgili makaleler ve kitaplarda yapılan araştırmalarda ve benzer olaylara ilişkin olarak vergi idaresinin verdiği özelgelerde, söz konusu primlerin indirilemeyeceği yönündedir. Tabii biz hesaplarımızı yukarıda görüleceği üzere, bu görüşü esas alarak yaptık. Ancak, özellikle 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği Ekim/2008 tarihinden itibaren, limited şirket ortaklarının 4/b kapsamında olması ve TTK’da ve limited şirketin ana sözleşmesinde aykırı bir hüküm bulunmadığı sürece, ortakların şirketten aldıkları ücretlerden Bağ-Kur priminin düşülmemesi görüşüne katılmıyoruz. Bu konudaki gerekçelerimizi ayrı bir makalemizde belirteceğiz. Bu hususa değinmemizin nedeni; GVK’nın 63/1. fıkrasına göre, gerçek ücretin tespitinde dolayısıyla hesaplanan gelir vergisinin, yukarıda anılan vergi yükleri hesabını doğrudan etkilemesidir2. * YMM, E. Baş Hesap Uzmanı 1 Ferhat FAHRAN, “Kâr Payı Dağıtımı İle Ortağın Şirketten Ödünç Para Almasının Vergi Hukuku Yönünden Değerlendirilmesi”, Yaklaşım, Eylül 2008, Sayı 189 2 FAHRAN, agm. Yazar Ferhat FAHRAN Yaklaşım / Ocak 2011 / Sayı 217 Dünyanın önde gelen bankacılık kurumlarından biri olan Chase, 60'tan fazla ülkede çevrimiçi ve perakende bankacılık, kredi kartları, ipotek ve konut kredisi ve yatırım ürünleri sunmaktadır. Chase, bankacılık müşterilerinin dışarıdaki bir hesaptan mevcut bir Chase hesabına para aktarmalarına olanak tanır; bu sayede mevcut veya yeni bir hesaba para yatırma veya başka bir kişiye para kullanmadan veya çek kullanmadan ödeme yapmalarını kolay bir yol sunar. Bir kafede bir akıllı telefondan online bankacılık yaparken bir kadının yakın çekim. Kredi Prykhodov / iStock / Getty Images Mevduat veya Banka Havalesi Chase, müşterinin çek, nakit depozito veya banka havalesi yoluyla bir Chase hesabına para aktarmasına izin verir. Müşteri, Chase banka şubesi veya otomatik vezne makinesi üzerinden çek veya nakit para yatırabilir. Ya da çekin fotoğrafını çekerek çekleri yatırmak için Chase mobil uygulamasındaki Hızlı Para Yatırma özelliğini kullanabilirsiniz. Chase ayrıca dış hesaplardan banka havalesi yapılmasına da izin verir. Bazı Chase hesaplarında gelen havale ücreti alınır. Örneğin, Chase Total Checking hesabı, başka bir Chase hesabından banka havalesi için hiçbir ücret talep etmeden, gelen havale ücretleri için 15 ABD Doları tahsil eder. Chase QuickPay Chase QuickPay programı bir Chase müşterisinin başka bir kişiden para gönderip almasına izin verir ve bir Chase hesabına para aktarmak için başka bir seçenektir. Müşteri gelen bir ödeme için bir uyarı aldığında, Chase hesabına veya Chase mobil uygulamasına giriş yapar, "ödemeyi kabul et" düğmesini tıklar ve Chase parayı hesabına yatırır. Kayıt olmak için müşteri Chase hesabına giriş yapar ve "Ödemeler ve Transferler" sekmesi altındaki QuickPay'e kaydolur.

şirket hesabından şahıs hesabına para aktarımı suçu